Het nut van lichaamsbeweging

Regelmatig bewegen verbetert je stemming én vermindert stress. Dat blijkt uit recent onderzoek. Een flinke periode van lichaamsbeweging doet namelijk onze lichaamstemperaluur zo'n 2 tot 3 graden stijgen, wat normaliter een gevoel van behaaglijk-warme ontspanning geeft, die niet zoveel verschilt van het gevoel dal we krijgen als we in een warm bad zitten.

Bovendien is het zo dat mensen die regelmatig aan lichaamsbeweging doen beter in staat zijn om dat plezierige gevoel vast te houden. Dat is mogelijk omdat lichaamstemperatuur samenhangt met spiermassa. Meer spiermassa betekent in het algemeen een wat hogere lichaamstemperatuur. Dat is ook een van de redenen dat mannen het vaak minder snel koud hebben dan vrouwen en dat oudere mensen het vaker koud hebben dan jongere: door dit verschil in spiermassa.

Op de tweede plaats leidt lichaamsbeweging tot een toename van de zogenaamde monoaminen in onze hersenen. Monoaminen zijn een bepaalde categorie zenuwgeleidingsstoffen (ook wel neurotransmitters genoemd) waaronder nor-adrenaline, dopamine en serotonine. Deze stoffen zijn stemmingsverbeteraars en in de juiste dosering geven ze een gevoel van innerlijk evenwicht en zelfvertrouwen.PICT3570

Op de derde plaats treden er als gevolg van lichaamsbeweging veranderingen op in de buitenste laag van onze hersenschors. De hersenen zijn een soort van elektriciteitscentrale die elektrische golven uitzendt die we onder andere met behulp van E.E.G.-apparatuur kunnen waarnemen. Lichaamsbeweging brengt de hersenen ertoe een bepaald soort golven te produceren, de zogenaamde alfagolven. Dat zijn relatief trage golven die een aanwijzing zijn voor een gevoel van ontspanning en welbevinden. Het zijn dezelfde golven die optreden tijdens ontspannings- of meditatieoefeningen en ook zien wij ze in bepaalde stadia van de slaap.

Op de vierde plaats leidt lichaamsbeweging ertoe dat een hele horde hormonen wordt afgescheiden. In onze hersenen zit een aantal systemen. zoals een kleine kern die de hypothalamus wordt genoemd en een kleine klier onderaan de hersenmassa die de hypofyse heet en die evenals ook onze bijnieren bepaalde hormonen in ons bloed pompen zoals het bekende adrenaline. Die hormonen zorgen ervoor dat onze armen, benen, brein en andere organen in de juiste toestand komen om er 'hard tegenaan te gaan'. Ze zorgen er ook voor dat onze spieren efficiënter werken, dat onze ademhaling intensiever wordt en dat onze bloeddruk stijgt, waardoor meer zuurstof aan onze spieren wordt toegevoerd.
Dat is natuurlijk prima wanneer we aan lichaamsbeweging doen en ons lichaam daadwerkelijk een hogere ademhalingsfrequentie en meer zuurstof nodig heeft. Maar diezelfde klieren produceren die hormonen ook als reactie op stress, b.v. op het werk of tijdens een flinke ruzie thuis. En zonder een methode om al die hormonen weer af te breken is de kans groot dat we op een stressvolle dag een zodanig hoge concentratie van die hormonen hebben opgebouwd, dat zelfs gevoelens van onbehagen en angst gaan ontstaan. Stevige lichaamsbeweging zorgt er dan voor dat de hypothalamus, de hypofyse en de bijnieren nu stoffen gaan afscheiden die deze ongewenste stresshormonen weer afbreken. En dat is precies de reden waarom mensen zich vaak weer zoveel plezieriger gaan voelen als ze na een dag vol stress een stevige wandeling kunnen maken, gaan joggen, of iets anders gaan doen dat die verhoogde hormonale toestroom helpt afvoeren.

Tot slot spelen op de vijfde plaats ook endorfinen een rol. Endorfinen zijn door onze hersenen zelf geproduceerde morfine- of opiumachtige stoffen. Ze zorgen er niet alleen voor dat we ons minder moe en juist meer opgewekt voelen na een periode van stevige lichaamsbeweging, maar ze regelen ook onze bloeddruk en lichaamstemperatuur, en tevens beïnvloeden zij onze eetlust en ons eetgedrag.

Anders dan de uiterlijke lichaamsveranderingen als gevolg van fitnesstraining of bodybuilding, waarvan de effecten vaak pas na maanden merkbaar worden, treden de hierboven beschreven stemmingsverbeterende en stressverminderende effecten van lichaamsbeweging vrijwel onmiddellijk op. De stemmingsverbeteringen uiten zich vooral op de volgende drie manieren:

  • een afname van angst en nervositeit, image002
  • een gevoel van ontspanning en kalmte, en, niet de minst belangrijke:
  • een positiever zelfbeeld.

Onderzoeken laten zien dat gevoelens van zelfwaardering en tevreden zijn met zichzelf, al optreden/toenemen na een enkele keer conditietraining of een stevige wandeling.

Alles bij elkaar genomen lijkt het er dus op dat regelmatige, stevige lichaamsbeweging  heel positieve effecten kan hebben op zowel lichaam als geest.

Maar toch is ook een waarschuwing hier op zijn plaats: er zijn n.l. ook negatieve kanten, en dat is het risico van overdosering. Overtraining kan ervoor zorgen dat spieren en gewrichten pijn gaan doen, dat allerlei blessures ontstaan, dat de hartslag te hoog wordt, dat (te sterke) vermoeidheid optreedt, dat spijsverterings- of stofwisselingsproblemen ontstaan en/of dat er bepaalde veranderingen in de hersenen optreden die zelfs depressie en angst veroorzaken: juist het tegengestelde effect bewerkstelligen dus!

Met andere woorden: als we zowel lichamelijke als mentale ontspanning willen bereiken met behulp van lichaamsbeweging, dan is het motto ook hier 'met mate'.

 

Het massageteam